Κυριακή 20 Απριλίου 2008

Επιλεκτικές ευαισθησίες...

Αυτό είναι το μη δημοσιευμένο ποστ για το οποίο ζητούσα τα σχόλια σας. Ήθελα σχόλια χωρίς να εκφράσω τις δικές μου συνειρμικές σκέψεις, για να μην δώσει το ποστ τον τόνο. Το πήραν ξώφαλτσα ο Chumba και ο Nefelikas, το έπιασε ακριβώς ένας Ανώνυμος. Γιατί όμως έγραψε ανωνύμως; Κρίμα, αν θέλει ας μας το εξηγήσει.
Τα σχόλια σας είναι εξαιρετικά και δίνουν τροφή για άλλα ποστ, όπως πρόσφυγες, ΜΚΟ, δράσεις. Δεν απαντούσα επίτηδες τόσες μέρες. Θα τα πούμε για όλα, και πάλι ευχαριστώ.

(συμπλήρωμα: στα σχόλια του προηγούμενου ποστ που άγγιξαν άλλα θέματα από αυτό θα απαντήσω εν συντομία και σιγά σιγά σε εκείνο).

Είδα και θυμήθηκα αυτή τη φωτό στο μπλογκ των Urban & Trip. Πείτε με ότι θέλετε, αλλά αμέσως έκανα κάποιος συνειρμικές σκέψεις. Έχουμε μια φωτό διάσημη, η οποία έδωσε στο φωτογράφο που την τράβηξε το βραβείο Πούλιτζερ. Αυτή η φωτό συγκίνησε και σόκαρε τότε πολύ κόσμο. Τι μας δείχνει αυτή η φωτό; Μια πραγματική κατάσταση (τα παιδιά που πεθαίνουν από την πείνα στην Αφρική), μεγιστοποιημένα δραματοποιημένη από την παρουσία ενός ψοφιμοφάγου αρπακτικού. Τί κάνει ο φωτογράφος; Επιδεικνύει την κατάντια ενός ανθρωπίνου πλάσματος. Πουλάει τη φωτό, σοκάρει κόσμο, ο οποίος αντιδρά με τηλέφωνα στην New York Times για την τύχη του παιδιού (το έφαγε ο γύπας ή όχι) και επιθυμία για την υιοθεσία του (δείτε και εδώ: thisisyesterday.com/ints/KCarter, “Hundreds of people wrote and called the Times asking what had happened to the child (the paper reported that it was not known whether she reached the feeding center); and papers around the world reproduced the photo. Friends and colleagues complimented Carter on his feat. His self-confidence climbed”.

Όλα αυτά συνέβησαν το μακρινό 1993. Χωρίς την ευκολία της επικοινωνίας του Ίντερνετ

Σήμερα, ένας τύπος ονόματι Vargas, αποφασίζει να δείξει μέσα σε ένα χώρο τέχνης, μια πραγματική κατάσταση που συμβαίνει δίπλα μας, στις περισσότερες δυτικές «πολιτισμένες» χώρες. Όλος ο εικονικός κόσμος του ίντερνετ (και ένα μέρος του μη εικονικού, ραδιόφωνα & εφημερίδες), ζητάει το κεφάλι του καθάρματος επί πίνακι.

Για μένα η μόνη ουσιαστική διαφορά είναι οτί ο Vargas έκανε κάτι ακόμα πιο σοκαριστικό: έβαλε το πρόβλημα μέσα στο χώρο μας. Το πήρε από το δρόμο και το έβαλε σπίτια μας (σε μια γκαλερί). Αν αντί να κάνει αυτό, έβγαζε φωτό του ζώου και το εξέθετε δε θα είχε αντιδράσει κανείς. Και μάλλον δεν θα κέρδιζε και το Πούλιτζερ

Η διαφορά στο μυαλό του κόσμου είναι ότι το ένα είναι «ρεπορτάζ» και το άλλο «τέχνη». Η ουσία είναι ίδια.

Συμπληρωματικά διαβάστε και:

http://en.wikipedia.org/wiki/Necklacing

http://en.wikipedia.org/wiki/Kevin_Carter

Στο πρώτο υπάρχει και μια δήλωση του Carter, όπου μέσες άκρες λέει:

-Μπήκα σε σκέψεις αν γινόντουσαν και άλλα λυντσαρίσματα που δεν γινόντουσαν γνωστά επειδή δεν υπήρχε ο φακός ή αν ο φακός μου λειτούργησε ως καταλύτης στο να γίνουν πιο άγριες οι πράξεις και να διαδοθεί το μήνυμα «κοιτάξτε τι θα πάθετε». Κοινώς, αν δεν ήμουν εγώ, θα είχαν γίνει αυτά;

Ο Carter δεν άντεξε και περίπου ένα χρόνο μετά το πούλιτζερ, αυτοκτόνησε.

Κλέινω με μια φράση από ένα διήγημα του Γιώργο Γραμματικάκη, πριν από χρόνια στην Ελευθεροτυπία, το οποίο αφορούσε στα κινητά τηλέφωνα αλλά για μένα κολλάει και στο ιντερνετ.

«Η ευκολία της επικοινωνίας, δεν είναι επικοινωνία».

9 σχόλια:

Squeaky είπε...

Αγαπητέ Αντίδραση, το περίμενα ότι θα κάνεις συσχέτιση της ιστορίας του Carter με αυτής του Vargas.
Η δική μου άποψη, όσο πιο συνοπτικά μπορώ:
Η τέχνη όπως λέει σωστά και ο Urfus, χαρακτηρίζεται από μετουσίωση του νοήματος/πράγματος/εκθέματος.
Η φωτογραφία και συγκεκριμένα το φωτορεπορτάζ (και όχι τόσο πχ η καλλιτεχνική), βασίζεται στην απεικόνιση (τη μετάδοση δηλαδή της οπτικής πληροφορίας).
Ο φωτογράφος στο σύγχρονο φωτορεπορτάζ θεμιτά χρησιμοποιεί τα εκφραστικά του μέσα και τις τεχνικές δυνατότητες για να "αυξήσει" τον βαθμό αυτής της απεικόνισης.
Η φωτογραφία-ντοκουμέντο που ήταν τόσο δημοφιλής στις δεκαετίες του '50 και '60 (όπως οι σειρές του περιοδικού Life), ήταν ώς επι το πλείστον "στημένη". Σήμερα αυτού του τύπου οι φωτογραφήσεις θεωρούνται ξεπερασμένες, γιατί ο θεατής αντιλαμβάνεται το "στήσιμο" και την υπερβολή στη δραματοποίηση.
Ο φωτογράφος προσπαθεί να είναι αποστασιοποιημένος - δεν "δημιουργεί" την είδηση/εικόνα. Την καταγράφει.
Ο Vargas ενεπλάκη στην μοίρα του ζώου. Είμαι από αυτούς που διαφώνησαν με την κίνηση του Vargas. Κυρίως λόγω των -αντιφατικών-ισχυρισμών του που έγιναν γνωστοί και δεν με έπεισαν για την ειλικρίνια των προθέσεών του. Μου φάνηκε αρκούντως κυνικός και ωφελιμιστής.
Νομίζω πως ακριβώς επειδή δεν θα κέρδιζε τέτοια δημοσιότητα με άλλα μέσα, γι αυτό επέλεξε την αυτούσια έκθεση του άρρωστου σκύλου.
Για να σε προλάβω,έχω διαβάσει απ΄την αρχή κιόλας αυτής της υπόθεσης, όλα όσα γράφτηκαν και ειπώθηκαν σχετικά στην ελληνική μπλογκόσφαιρα, όλες τις συζητήσεις και τις ανακοινώσεις του ίδιου, της γκαλερίστας, του ξένου τύπου κλπ.
Απεχθάνομαι ολότελα την λογοκρισία.
Επίσης την υποκρισία.
Κι εδώ πέφτει πολλή υποκρισία φοβούμαι, για να γίνει ένας τυπάκος γνωστός στους καλλιτεχνικούς κύκλους.
Ωστόσο θεωρώ ότι και η τέχνη, όπως το κάθετί σ΄αυτόν τον κόσμο, ΕΧΕΙ ΟΡΙΑ. Την ζωή, την ελευθερία και την αξιοπρέπεια των εμπλεκομένων, και ιδιαιτέρως αυτών που δεν επέλεξαν να εκτεθούν.

Αntidrasex είπε...

Η ιστορία έχει πολύ ψωμί. Πιθανώς θα διάβασες και το δικό μου ποστ σχετικά με τον Vargas. Συμφωνώ οτί η τέχνη έχει (κάποια ελάχιστα) όρια. Από την άλλη, επιμένω στον χαρακτηρισμό "επιλεκτικές ευαισθησίες". Διαφωνώ οτί ο Vargas ενεπλάκη στη μοίρα το ζώου, στον βαθμό που η πληροφόρηση λέει οτί πήρε ένα ήδη ταλαιπωρημένο ζώο. Αν το ταλαιπώρησε ο ίδιος, δεν χωράει συζήτηση οτί είναι μεγάλο αρχίδι. Το θέμα μου είναι η αντίδραση του κόσμου. Και φυσικά ΔΕΝ είμαι υπέρ της καταδίκης του φωτογράφου. Απλά σημειώνω οτί με το ίδιο πάνω κάτω αντικείμενο έχουμε τελείως διαφορετικές αντιμετωπίσεις και τρόπους σκέψεις (και δεν εννοώ όσους μπήκαν στον κόπο να σχολιάσουν, γενικά το λέω). Ά, και η συσχέτιση δεν μου ήρθε λόγω της ιστορίας του Carter, αλλά επειδή ήταν μια διάσημη φωτογραφία που δεν ξεσήκωσε ανάλογο χαμό.

Αntidrasex είπε...

Και όσον αφορά στην υποκρισία, δυστυχώς στην περίπτωση Vargas, υπήρξε πολύ από την πλευρά των αντιδρώντων. Γιατί άλλο να πεις "τι παπάρας, νομίζει οτί αυτό είναι τέχνη?" και άλλο να ξεκινάς σταυροφορία για ένα μαλάκα που ΙΣΩΣ εκμεταλεύτηκε ένα σκύλο στην άλλη άκρη του πλανήτη ΜΕΣΩ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΚΑΙ Ε-ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ενώ γράφεις στα τέτοια σου παρόμοια φαινόμενα δίπλα σου.

UrBaN είπε...

Αντιδρασέξ: Όχι η ουσία δεν είναι η ίδια.

Καταρχήν στην περίπτωση του Carter, έχουμε γεγονότα. Στην περίπτωση του Vargas, έχουμε φήμες. Κανείς δεν είναι σίγουρος για το τι έγινε. Έχω συγκεκριμένη άποψη για την περίπτωση του Vargas και την εξέθεσα σε σχετική συζήτηση που είχε ανάψει πριν λίγες μέρες σε πολλά blogs.

Δεν μπορώ να συγκρίνω τις 2 περιπτώσεις. Είναι άκυρο.

Ο Carter είχε μια δουλειά. (Μήπως ο Eddie Adams έπρεπε να σώσει τον Βιετκόνγκ?) Την έφερε εις πέρας, αλλά το «κακό» για αυτόν ήταν ότι ήταν και άνθρωπος. Ευαίσθητος. Και πρόσεξε, αυτός δεν ήταν ο καλλιτέχνης. Ήταν ο φωτορεπόρτερ, ο πολεμικός ανταποκριτής.
Σε αντίθεση με το κάθε «καλλιτέχνη» που δημιουργεί σοκ για να προβληθεί.

Επίσης, νομίζω το είχε γράψει η TriP, όταν συνέβη η ιστορία με τον Carter, παρόμοιος χαμός είχε προκύψει και τότε. (Αυτό, για την επιλεκτική ευαισθησία)

(Βιάζομαι, ίσως επανέλθω αργότερα.)

Squeaky είπε...

Καλά, Αντιδρασέξ μη νομίζεις, προς όφελος του Vargas είναι η συλλογή υπογραφών , γιατί γίνεται γνωστός (μη σου πω ότι και μόνος του να την έστησε την petition, δεν θα με παραξένευε).
Πές μου κάτι. Υποθετικά μιλάμε τώρα. Άν ο σκύλος δεν την κοπάναγε και ο Vargas τον άφηνε να ψοφήσει μέσα στην γκαλερί από την πείνα ή/και από τις αρρώστιες, θα το θεωρούσες Οκ? Δηλαδή εντός ορίων τέχνης και μη καταδικαστέο?

Αntidrasex είπε...

Μάλλον έχω παρεξηγηθεί. Δεν τα βάζω με τον Carter. Καλά έκανε. Ούτε με τον Vargas (στον βαθμό που δεν προκάλεσε την ταλαιπωρία του σκύλου αλλά απλά την εξέθεσε). Και ξέρω οτί στην περίπτωση του vargas έχουμε φήμες, αυτό φώναζα και εγώ τόσες μέρες στα μπλόγκια.
Το όλο πνεύμα μου είναι η διαφορετική αντιμετώπιση από την πλειψηφία σε παρόμοιες στην ουσία τους περιπτώσεις.
Όσο για τις τότε αντιδράσεις, από όσο διάβασα αφορούσαν κυρίως στην τύχη του παιδιού και όχι στην "ανηθικοτητα" του Carter. O Carter κέρδισε Πούλτζερ και φήμη.

Αntidrasex είπε...

@ trip: Απαντούσα στον Urban και γράφαμε ταυτόχρονα. Ξαναλέω λοιπόν οτί αν ο Vargas πήρε ένα ταλαίπωρο σκυλί και το εξέθεσε, δεν το θεωρώ πρόβλημα. Αν το άφησε αβοήθητο και δεν έκανε κάτι, είναι μαλάκας το λιγότερο. Το οτί η συλλογή υπογραφών είναι προς όφελος του vargas, είναι αυτονοήτο, και την σκέψη ότι μόνος του έχει ξεκινήσει τον χαμό την έχω κάνει και εγώ. Και αυτό ενισχύει την άποψη μου περί προβατοειδούς αντίδρασης (στη συλλογή υπογραφών αναφέρομαι).

Squeaky είπε...

Κι όμως, και τον Carter τον κατηγόρησαν πάρα πολύ και τον προσομοίωσαν με τον γύπα. Αυτό + οι προσωπικές του φρίκες/εμπειρίες, τον έκαναν αυτόχειρα.
Για τον Vargas, νομίζω η οπτική μας είναι διαφορετική μόνο στο εξής: άν η απλή έκθεση ενός βασανισμένου όντος, συνιστά θεμιτό ή αθέμιτο μέσο έκφρασης.
Εγώ για να το απαντήσω αυτό, ξαναγυρνάω στο θέμα της εμπλοκής. Άπαξ και εμπλακώ σε μια κατάσταση(πχ. παίρνω ένα ζώο απ΄το δρόμο), παύω να είμαι ουδέτερος/τρίτος/παρατηρητής. Αποκτώ προσωπική και άμεση ευθύνη. Τόσο για τις πράξεις μου, όσο και για τις παραλείψεις μου. (Το να μην το πάω στον γιατρό για να το σώσω, είναι παράλειψη πχ).
Ακόμη, αυτό που κατακεραυνώθηκε στον συγκεκριμένο καλλιτέχνη, ήταν η πρόθεσή του να αφήσει το σκυλί να ψοφήσει(άν φυσικά είχε πράγματι αυτήν την πρόθεση)και ο κυνισμός/η αμφισημία των απαντήσεών του.
Η ηλεκτρονική συλλογή υπογραφών κατά την γνώμη μου, δεν είναι λογοκρισία, γιατί δεν έχει καμία απολύτως δύναμη ούτε θεσμική ισχύ. Απλώς τελικά, πυροδοτεί τέτοιους προβληματισμούς και συζυτήσεις, που σίγουρα έχουν ενδιαφέρον και χρησιμότητα (και κάνει και τζάμπα διαφήμιση ενίοτε!).
Στα ελληνικά μπλόγκς,ακούστηκαν διάφορες υπερβολές, αλλά και πολύ ωραίες απόψεις. ΄Οσοι ασχολούνται με τα εικαστικά, πήραν προσωπικά το ζήτημα της υπεράσπισης του Vargas.
Κατανοώ τον φόβο της λογοκρισίας.Μου τη βιδώνει όμως να μου το παίζουν αυθεντίες ορισμένοι (ευτυχώς λίγοι), λες και έχουν το μονοπώλιο στην γνώση και την ερμηνεία της τέχνης.
Για αυτό το ζήτημα πάλι, με κάλυψε η Incontinentia, σε προηγούμενο ποστ της, που λέει ακριβώς αυτό: Ψυχραιμία πατριώτες!Δεν είμαστε πια κι ο Πάπας, με το αλάθητό του!

Squeaky είπε...

Παρεμπιπτόντως, ωραία η φράση του Γραμματικάκη.


*συγγνώμη που έβαλα την σπαστική "λεκτική επαλήθευση" στα σχόλια. Έχουν όμως πολλαπλασιαστεί τα "σπάμ" σχόλια με κινέζικα και μου έχουν σπάσει τα νεύρα

Time

eXTReMe Tracker